Modern üretim süreçlerinde verimliliği artırmak, kaliteyi yükseltmek ve duruşları minimize etmek için kullanılan yöntemlerden biri de andon yönetimidir. Özellikle yalın üretim felsefesiyle özdeşleşen bu sistem, üretim hattında meydana gelen olumsuzlukların anında görünür hale gelmesini ve hızlıca çözüm sürecinin başlatılmasını sağlar.

Bu yazıda, andon yönetiminin ne olduğunu, temel işlevlerini ve üretim süreçlerinde nasıl uygulandığını ayrıntılarıyla ele alacağız. Aynı zamanda bu sistemin işletmelere sağladığı faydaları ve etkin kullanım stratejilerini de açıklayacağız.

Andon yönetimi nedir?

Andon, Japonca kökenli bir kelime olup, üretim hattında meydana gelen arızaların, duruşların veya kalite sorunlarının görsel ve/veya sesli uyarı yoluyla bildirilmesini sağlayan bir sistemdir. Andon yönetimi ise bu uyarıların sistemli bir şekilde takibini, kaydını, analizini ve müdahale süreçlerini yöneten organizasyonel yapıyı ifade eder.

Andon sistemi, genellikle butonlar, ışıklı kuleler, dijital ekranlar ve sesli ikaz sistemleriyle çalışır. Operatörler ya da makineler bir sorun tespit ettiğinde bu sistem aktif hale gelir ve ilgili kişi ya da ekip anında bilgilendirilir.

Andon sisteminin temel bileşenleri

Andon sistemleri fiziksel ve dijital bileşenlerin birleşimiyle çalışır. Temel bileşenler şunlardır:

• Andon butonu: Operatör tarafından elle tetiklenir, sorunun başlangıç noktasıdır.
• Işıklı kuleler: Genellikle yeşil, sarı ve kırmızı renklerde çalışarak hattın durumu hakkında bilgi verir.
• Dijital panolar: Sorun hakkında detaylı bilgiyi operatör ve yöneticilere sunar.
• Sesli ikaz sistemleri: Kritik sorunlarda sesli uyarı vererek dikkat çeker.
• Veri toplama sistemi: MES, ERP gibi sistemlere entegre olarak andon kayıtlarını veri tabanına iletir.

Andon yönetimi üretim süreçlerinde nasıl kullanılır?

Andon sistemleri, üretim sürecinde aşağıdaki işlevlerle aktif şekilde kullanılır:

• 1. Arıza bildirimi: Makinelerde bir arıza meydana geldiğinde operatör sistemi tetikleyerek durumu bildirir. Bu bildirim ışıklı kule veya dijital ekranlarla diğer çalışanlara ve yöneticilere duyurulur.
• 2. Kalite kontrol uyarısı: Üretilen ürünlerde kalite problemi tespit edildiğinde üretim süreci durdurulabilir ve kalite kontrol birimi devreye girer.
• 3. Malzeme talebi: Malzeme eksikliği durumunda operatörler andon aracılığıyla lojistik birimden destek isteyebilir.
• 4. Müdahale süreci başlatma: Bildirim sonrasında ilgili bakım, kalite veya destek ekipleri müdahale eder ve sorun çözülür.
• 5. Süreç izleme ve raporlama: Her andon olayı kayıt altına alınır. Bu veriler analiz edilerek üretim sürecinde iyileştirme çalışmaları yapılır.

Andon sistemlerinin sağladığı avantajlar

Doğru şekilde kullanılan andon yönetimi, işletmelere pek çok açıdan avantaj sağlar:

• Anında farkındalık: Üretim hattında bir sorun olduğunda sistem anında tüm ekibi bilgilendirir.
• Hızlı müdahale: Sorunun erken fark edilmesiyle birlikte bakım ve kalite ekipleri zaman kaybetmeden çözüm sürecine başlar.
• Duruş süresinin azalması: Planlanmamış duruşlar daha kısa sürer, üretim sürekliliği sağlanır.
• İsrafın azaltılması: Hatalı ürünlerin üretimi önlenir, kaynak kayıpları minimuma iner.
• Çalışan katılımı: Operatörler üretim sürecine aktif olarak dahil olur ve kaliteye katkı sağlar.
• Veriye dayalı iyileştirme: Toplanan veriler analiz edilerek sürekli iyileştirme (Kaizen) faaliyetlerine katkı sunar.

Yalın üretim sistemlerinde andonun yeri

Andon sistemi, yalın üretim anlayışının temel taşlarından biridir. “Sorunu fark et, durdur, düzelt” mantığıyla çalışan bu sistem, Jidoka (akıllı otomasyon) ve Kaizen (sürekli iyileştirme) prensipleriyle doğrudan bağlantılıdır.

Üretim hattında kalite sorunu fark edildiğinde üretimi durdurma yetkisi operatöre verilir. Bu sayede hatalı ürünlerin sevkiyatı engellenir ve müşteri memnuniyeti sağlanır.

Andon sistemlerinin dijitalleşmesi

Endüstri 4.0 ile birlikte andon sistemleri de dijitalleşmiştir. Yeni nesil andon yönetimi şu özelliklere sahiptir:

• IoT sensörleriyle otomatik problem tespiti
• Mobil cihazlara andon bildirimi gönderme
• Büyük veri analizleri ile problem desenlerinin ortaya çıkarılması
• MES ve ERP sistemleriyle entegrasyon
• Bulut tabanlı veri saklama ve raporlama

Bu dijital yapı sayesinde andon sistemleri sadece bir uyarı mekanizması olmaktan çıkıp stratejik bir karar destek aracına dönüşmüştür.

Andon sistemi nasıl başarılı şekilde uygulanır?

Üretim süreçlerinde başarılı bir andon yönetimi için şu adımlar izlenmelidir:

• Sistem ihtiyacının net belirlenmesi: Hangi hatlara, hangi tür sorunlar için andon kurulacağı belirlenmelidir.
• Doğru ekipman seçimi: Fiziksel ortamın şartlarına uygun donanımlar kullanılmalıdır (toz, nem, gürültü gibi).
• Operatör eğitimi: Çalışanlara sistemin kullanımı, önemi ve prosedürleri detaylı şekilde öğretilmelidir.
• Yazılım entegrasyonu: MES, CMMS ve ERP sistemleriyle veri akışı kurulmalıdır.
• Sürekli izleme ve iyileştirme: Toplanan veriler düzenli analiz edilmeli, sistem güncellenmelidir.

Andon sisteminin örnek kullanımı

Bir otomotiv üretim hattında çalışan, montaj sırasında cıvata eksikliği fark ettiğinde andon butonuna basar. Sistem anında ışıklı kulede kırmızı ışık yakar ve dijital panoda “Cıvata eksikliği – Hattın durdurulması” mesajı görünür. Lojistik ekibi uyarılır, gerekli parça temin edilir ve üretim devam eder. Aynı anda bu olay sistemde kaydedilir ve haftalık rapora dahil edilir.

Sonuç olarak

Andon yönetimi, üretim hatlarında şeffaflık, hızlı müdahale ve sürekli iyileştirme sağlayan güçlü bir sistemdir. Gerek operatör düzeyinde, gerek yönetim seviyesinde önemli avantajlar sunar. Hataların erken tespiti ve etkili müdahale sayesinde üretimdeki aksamalar minimuma indirilir.

Günümüz dijital üretim anlayışı içinde andon sistemleri sadece bir uyarı aracı değil, aynı zamanda verimlilik ve kaliteyi yöneten stratejik bir yapıdır. Bu nedenle her üretim işletmesinin kendi süreçlerine uygun andon çözümleri geliştirerek bu sistemden maksimum fayda sağlaması büyük önem taşır.